“içilmezse olmaz” ‘Çay’ hakkında “bilinmese de olur” bilgiler

Çay bitkisinin üye olduğu bitki ailesi Camellia diye anılıyor. Camelia ailesinde, bazıları süs bitkisi olmak üzere 100'den fazla tür bulunuyor. Torpilli tür ise ticari ürün olarak yetiştirilen Camelia Sinensis. Bu türün yapraklarında çaya kendine has aromasını veren yüksek miktarda kimyasal olduğu çok yeni fark edildi. Öyle ki Camellia cinsindeki diğer bitki türleri Sinensis cinsine göre kimyasal fakiri..

Çayın 3 milyar baz çifti uzunluğundaki DNA’sı, kahve bitkisinin 4 katı uzunlukta ve çoğu bitkiden daha uzun.

Camellia Sinensis türünden siyah, sarı, yeşil, kokulu, beyaz ve fermente olmak üzere altı ana tür çay üretiliyor. Hepsinin de kendine özgü hoş kokusu, tadı ve görünüşü var.

Kültürel kökü bunca eski ve ekonomik önemi bu denli yüksek olan bu bitki hakkında bilimsel araştırmaların yeni olması da ironi kanaatimizce..

Gelelim insanın çay ile alışverişine: Çayın insan metabolizmasına en öncül getirisi içerdiği kafein nedeni ile yorgunluk giderici ve canlılık verici etkisi mevcut. Kafein, çayın demlenmesi sırasında, büyük oranda deme geçer. Kafein ve kafeinden oluşan metabolik maddeler vücutta birikmeyip metil ürik asit şeklinde dışarı atılır. Bu yüzden insan sağlığına zararı söz konusu değil. Kafein insan beyni ile diğer organlardaki kılcal damarların genişleyerek kan akışının hızlanmasına ve insanların canlılık kazanmasına da neden olur. Gencinden yaşlısına, geniş bir grup üzerinde yapılan çalışmalarda, çayın zihinsel yorgunluğu giderdiği, sinir sistemi üzerinde güçlendirici etki yaptığı ise kanıtlanmış bir gerçek.

Üstelik kahve gibi başka kafein kaynaklarından vücuda alınan kafein, insan vücudunun tolerans miktarını aştığında insana, özellikle mideye zarar veriyor. Güçlü bir kafein kaynağı olan çayda ise yine bir mucize var: Çay, içerisinde bulunan ve thearubigin adı verilen bileşikler, kafein ile tepkimeye girerek kafeinin mide üzerindeki olumsuz etkilerini önlüyor.

Çayın içindeki etkin maddeleri okuyunca hem çayın hem de çayı size sunan pasajdaki çaycı amcanın itibarı artacak gözünüzde. Etkin maddelerin hepsi yazmakla bitmeyeceğinden ait oldukları kategori başlıklarını yazmakla yetinelim:

Enzimler, Polifoninler, Alkaloitler, Azotlu bileşikler, Karbonhidratlar(demlenmiş çay suyuna geçmez, endişe yok),Klorofil ve öteki pigmentler, Vitaminler ve bazı Uçucu maddeler…

Çay hakkında çok daha fazlasını yazardık yazmaya da çayınızı soğutmadan uzun lafın kısası diyelim:

Nöronlar uyanacak da, beyni uyaracak da serebral korteksin frontal lobundaki miyelin kaplı aksanlar kalbe ulaşacak da... Sevmek zor iş! Çay var mı çay?